|
Σφοδρή διαφωνία του Βενιζέλου με τον βασιλιά που ήταν
πεπεισμένος για την νίκη της Γερμανίας ανάγκασε τον Βενιζέλο να παραιτηθεί
στις 22 Σεπτεμβρίου 1915. Ταυτόχρονα έχουμε την απόβαση των πρώτων αγγλογαλλικών στρατιωτικών μονάδων στη Θεσσαλονίκη.
Στις εκλογές της 6ης Δεκεμβρίου 1915, ο
Βενιζέλος καταγγέλλει τον βασιλιά για αντισυνταγματική ενέργεια και καλεί
τους ψηφοφόρους να απέχουν. Τα αποτελέσματα των εκλογών δείχνουν ότι
ψήφισαν μόνον 280.000 έναντι 714.000 που είχαν ψηφίσει τον προηγούμενο
Μάιο.
Η αποχή του Βενιζέλου αποτέλεσε το πρώτο βήμα προς το
μελλοντικό του κίνημα. Τις πρώτες όμως ενέργειες δεν τις έκανε ο Βενιζέλος,
παρόλο που τις ενέκρινε και τις ενθάρρυνε. Στα μέσα του Δεκεμβρίου του
1915, μερικοί Βενιζελικοί στη Θεσσαλονίκη
οργάνωσαν την Επιτροπή Εθνικής
Άμυνας υπό τους Αλέξανδρο Ζάνα, Περικλή Αργυρόπουλο και Παμίκο Ζυμβρανάκη.Η κατάληψη του οχυρού Ρούπελ
από τη Βουλγαρία στις 13/26 Μαΐου του 1916, και η πρόθεση του Βενιζέλου να
πάει στη Θεσσαλονίκη και να εγκαταστήσει προσωρινή κυβέρνηση με σκοπό την
οργάνωση στρατού που θα πολεμούσε μαζί με τους Συμμάχους κατά της
Βουλγαρίας, είχε σαν αποτέλεσμα την στρατολόγηση εθελοντών από την
Μακεδονία, με τη συνεργασία του Γάλλου στρατηγού Sarrail, που θα αναλάμβανε την εκπαίδευση και την συντήρησή
τους.
Τα γεγονότα στη Μακεδονία οδήγησαν την Εθνική Άμυνα σε
επανάσταση στη Θεσσαλονίκη στις 16/29 Αυγούστου 1916.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος δίστασε στην αρχή να τεθεί
επικεφαλής του κινήματος της Εθνικής Άμυνας, αλλά τρεις εβδομάδες αργότερα
με την παρότρυνση των Γάλλων και κάτω από το κλίμα της συγκινήσεως από την
κατάληψη της ανατολικής Μακεδονίας από τους Γερμανοβουλγάρους,
μαζί με πολλούς συνεργάτες του πήγε στην Κρήτη και στην συνέχεια στη
Θεσσαλονίκη, όπου έφθασε στις 26
Σεπτεμβρίου/ 9 Οκτωβρίου 1916. Μετά την άφιξη του στη Θεσσαλονίκη
σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση που βάση της ήταν η λεγόμενη «Τριανδρία», που την αποτελούσαν ο
ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής και ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης.
Κύριο μέλημα της προσωρινής κυβερνήσεως της
Θεσσαλονίκης υπήρξε η άμεση δημιουργία αξιόμαχων ελληνικών μονάδων που θα
συμμετείχαν στον κοινό συμμαχικό αγώνα
Στις 6/19 Οκτωβρίου 1916, Γάλλος βουλευτής Μπεναζέ έφθασε στη Αθήνα ως απεσταλμένος της γαλλικής
κυβερνήσεως σε μια προσπάθεια κατευνασμού των σχέσεων του βασιλιά
Κωνσταντίνου και της Συμμαχίας. Παρόλο που ήρθε σε κάποια συμφωνία με το
βασιλιά, η συμφωνία αυτή δεν τηρήθηκε και επακολούθησαν η «μάχη των Αθηνών»
και τα «Νοεμβριανά». Επακολούθησε ο αποκλεισμός, με τελικό αποτέλεσμα την
παραίτηση της κυβέρνησης της Αθήνας. Την εντολή έλαβε και πάλι ο Αλέξανδρος
Ζαΐμης, ο «πρωθυπουργός των εκτάκτων περιστάσεων» στις 21 Απριλίου/ 4 Μαΐου
1917.
Κατά την εφήμερη διακυβέρνηση του, αποφασίστηκε η
απομάκρυνση του βασιλιά Κωνσταντίνου από την Ελλάδα και άνοδος στον θρόνο
του Αλέξανδρου. Μετά την αποχώρηση του βασιλιά (29 Μαΐου/ 11 Ιουνίου 1917),
και την παραίτηση του Α. Ζαΐμη, ο Βενιζέλος κατεβαίνει από την Θεσσαλονίκη
και ορκίζεται πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης 14/27 Ιουνίου 1917.
Πρώτο μέλημα της νέας κυβερνήσεως ήταν η κήρυξη του
πολέμου στις Κεντρικές Δυνάμεις στις 15 Ιουνίου 1917, που επισημοποίησε την
ανάλογη πράξη της προσωρινής κυβερνήσεως της Θεσσαλονίκης στις 10 και 11
Νοεμβρίου 1916. … Με βασιλικό διάταγμα της 29ης Ιουνίου
του 1917 ανακλήθηκε το διάταγμα της 29ης Οκτωβρίου του 1915 περί
διαλύσεως της βουλής των εκλογών της 31ης Μαΐου «ως παρά το Σύνταγμα εκδοθέν»
και συγκλήθηκε η Βουλή εκείνη σε δεύτερη τακτική
σύνοδο για τις 12 Ιουλίου 1917. Η «Βουλή των Λαζάρων» όπως ονομάστηκε
αποτέλεσε το νομοθετικό σώμα της Ελλάδος μέχρι το φθινόπωρο του 1920…
Στις 11 Νοεμβρίου του 1918 ο Α’ Παγκόσμιος
Πόλεμος είχε λήξει με νίκη των Συμμάχων και τελικό απολογισμό 13.671.462
νεκρούς, 34.000.000 τραυματίες και πολλούς αγνοούμενους.
(Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών)
|
